Wandelen in Zuid-Limburg langs de Geul

Heuvelachtige landschappen, schilderachtige natuur en imposante kastelen. Daarvoor moet je toch in Zuid-Frankrijk zijn? Nee hoor, ook ons eigen Zuid-Limburg hebben we een streek die ruimschoots aan al deze criteria voldoet: de Geul. Met zijn unieke natuur, historische monumenten en schilderachtige landschap is dit een van de mooiste wandelgebieden van Nederland. Hier kan je tientallen keren terugkomen, zonder dat het gaat vervelen!

Het Geuldal is een natuurgebied van ongeveer 80 hectare, dat tussen het Zuid-Limburgse Epen en Mechelen ligt. Dit gebied ontleent zijn naam aan de rivier de Geul, een smal kronkelig watertje dat vanuit de Ardennen ons land in stroomt. Mede door zijn smalle loop, is dit tevens de snelste stromende rivier van Nederland. Duizenden jaren geleden heeft dit watertje zich een weg door de Limburgse hoogvlakte gebaand. Het resultaat? Een groen heuvelland met een ongekende variatie aan natuur, waar kalkgraslanden, bloemenweides en bossen langs de rivier elkaar afwisselen. Zonder in clichés te vervallen, kunnen we hier toch met recht van ware idylle spreken.

Wilde katten en bevers

Vanwege de grote hoogteverschillen en de kalkrijke bodem, tref je in het Geuldal planten en dieren aan die nergens anders in ons land voorkomen. Wat dacht je bijvoorbeeld van de zinkflora? Deze flora kunnen hier gedijen dankzij de zink die vroeger stroomopwaarts in de Belgische mijnen werd gewonnen. De Geul voerde dit materiaal naar het dal aan, waar het vervolgens naar de bodem zakte. Hierdoor werden deze plekken de ideale voedingsbodem voor planten die zink goed kunnen verdragen, zoals het zinkviooltje en de zink­boeren­kers. 

Ook op het gebied van de fauna tref je hier diverse (voor Nederland) unieke soorten aan, met de geelbuikvuurpad en de wilde kat als bekendste voorbeelden. En alsof dat allemaal nog niet genoeg is, komen er sinds 2010 weer bevers in het Geuldal voor. Met een beetje mazzel, kan je zo onderweg zelfs een beverdam spotten. 

Vakwerkhuizen

Niet alleen beschikt het Geuldal over mooie natuur, maar je vindt er ook nog eens interessante historische locaties. Naast de dieren profiteerde immers ook de mens van de natuurlijke rijkdom van de Geul. Deze rivier voerde namelijk eeuwenlang voedselrijke leem aan, wat vruchtbare akkers opleverde. Dit bracht de lokale bevolking welvaart. Hierdoor konden ze het zich veroorloven om met ditzelfde leem en mergel uit de lokale groeves prachtige vakwerkhuizen uit de grond te stampen. Veel van deze huizen zijn bewaard gebleven en kunnen al wandelend nog steeds bewonderd worden.

Heijmansroute

Al dit natuurschoon kan je natuurlijk het beste te voet verkennen. Natuurmonumenten heeft daarom diverse wandelingen door het Geuldal uitgezet. Hier­van is vooral de Heimansroute een aanrader. Deze 11 kilometer lange wandeling is vernoemd naar Eli Heimans (1861-1914), een van de oprichters van Natuurmonumenten. Vanuit het startpunt in Epen wandel je langs de Geul, waarbij je naast de bossen ook steile wanden en graslanden passeert. Via een omweg loop je vervolgens langs de Heimansgroeve en diverse typisch Limburgse vakwerkhuizen. Wie van afwisseling houdt, zit hier goed!

Wandelen langs de kastelen van Valkenburg

Naast zijn bekende dal, heeft de Geul echter nog meer te bieden. Als we de rivier namelijk iets verder stroomafwaarts volgen komen we uit in Valkenburg. Dit mergelstadje geldt als een van de grootste toeristische trekpleisters van Limburg, en niet zonder reden! 

Naast de bekende mergelgrotten en het historische centrum, zijn er namelijk meerdere historische kastelen rondom het stadje te vinden. En deze kan je prima wandelend bezoeken! Vanuit het centrum van Valkenburg begint namelijk de wandelroute Kastelen in het Geuldal, die je naar een aantal van de mooiste plekken van de streek voert. In bijna 7,5 kilometer kom je niet alleen langs de kastelen Schaloen en Oost & Genhoes, maar passeer je ook de bekende ruïne van Kasteel Valkenburg. Elk van deze monumenten heeft een geheel eigen karakter en geschiedenis, waardoor het geen seconde eentonig dreigt te worden.  

Wandelgemeente van het jaar

Met zijn historische monumenten, hoogteverschillen en prachtige natuur, heeft Valkenburg alles wat een wandelaar maar kan wensen. Niet voor niets verkozen zowel het publiek als de vakjury deze gemeente in 2019 tot de ‘Wandelgemeente van het Jaar’. Naast het vele natuurschoon, zijn hier namelijk ook uitstekende voorzieningen voor wandelaars. De gemeente Valken­burg telt ruim 360 kilometer aan wandelpaden, die elk jaar worden gecontroleerd. Ook zijn er genoeg rustpunten, waardoor je na een steile klim rustig weer op adem kan komen.